Brutalism trong UI - Từ phong cách thô ráp đến biểu tượng sáng tạo độc bản

Brutalism trong UI là một phong cách thiết kế gây tranh cãi nhưng đầy sức hút, nổi bật với cấu trúc thô ráp, giao diện tối giản đến cực đoan và cách trình bày phi truyền thống. Bắt nguồn từ triết lý “raw design” hướng đến sự tối giản, chân thực và loại bỏ mọi yếu tố trang trí dư thừa brutalism design đang dần được nhiều nhà thiết kế ứng dụng như một tuyên ngôn sáng tạo. Từ một trào lưu phản kháng, brutalism đã trở thành biểu tượng cho những giao diện độc bản, khác biệt và mang đậm dấu ấn cá nhân trong thời đại số.

Brutalism là gì?

Brutalism hay chủ nghĩa thiết kế “thô mộc” là phong cách thiết kế giao diện thẳng thắn, không che giấu, không phô trương màu mè. Nó từ chối mọi quy chuẩn "đẹp đều", mọi rào cản UI/UX truyền thống. Brutalism graphic design không chỉ là một phong cách thị giác, mà còn là tuyên ngôn sáng tạo táo bạo dành cho những thương hiệu không ngại “chơi lớn”.

Phong cách thiết kế có nguồn gốc từ kiến trúc brutalist những năm 1950, theo nghĩa từ tiếng Pháp béton brut nghĩa là “bê tông thô”. Chủ nghĩa Brutalism tập trung vào sự chân thật, tiết chế tối đa tính trang trí và đưa chức năng lên hàng đầu.

Nguồn gốc từ kiến trúc Brutalism

Phong cách brutalism bắt nguồn từ kiến trúc thập niên 50–70, với những tòa nhà bê tông thô ráp, góc cạnh, không trát vữa hay sơn phết. Trong thiết kế giao diện, brutalism design giữ nguyên tinh thần này: trần trụi, mạnh mẽ, không "mị dân".

Triết lý thiết kế: thô mộc, chống lại sự “làm quá tay” trong UX

Khi giao diện ngày càng trở nên "quá sạch", quá giống nhau vì tối ưu UX, brutalism nổi lên như một sự phản kháng. Nó bỏ qua lưới bố cục truyền thống, font chữ dễ đọc hay màu sắc dễ chịu. Thay vào đó, brutalism là sự sắp đặt “hỗn độn có chủ đích”, tạo nên cú sốc thị giác nhưng không thiếu chiều sâu thông điệp.

Brutalism như một tuyên ngôn sáng tạo chống lại sự “gò bó” của thiết kế hiện đại

Brutalism là cú tát vào những giao diện "an toàn đến nhàm chán". Nó khuyến khích designer phá bỏ mọi luật lệ, thể hiện cá tính thông qua từng pixel. Đối với những thương hiệu cá tính mạnh, brutalism không phải là lựa chọn mà là sứ mệnh.

Ví dụ thực tế

Các website theo phong cách brutalism thường gây ấn tượng ngay từ cái nhìn đầu tiên với:

• Màu sắc tương phản mạnh, không sợ “gắt”
  
  
• Font chữ to bản, đậm nét hoặc... rất kỳ dị
  
  
• Bố cục phá cách, thậm chí cố tình “lệch chuẩn”
  
  
• Animation giật cục, nhấp nháy hoặc gây “khó chịu”

Một số website brutalist nổi bật

• theverge.com/2020s: giao diện brutalism hiện đại, truyền tải thông điệp “góc nhìn khác biệt” đúng với tinh thần báo chí công nghệ.
  
  
• Balenciaga.com (thời kỳ đầu): dám phá bỏ mọi quy chuẩn E-commerce, mang đến trải nghiệm “anti-UX” nhưng đậm chất thời trang cao cấp.
  
  
• BoringFriends.com: một portfolio độc đáo, tận dụng brutalism để thể hiện sự “kỳ lạ có gu”.

Brutalism nên dùng khi nào? Và không nên dùng khi nào?

Khi nào nên sử dụng Brutalism

Phong cách này phù hợp với các dự án mang phong cách nghệ thuật, sáng tạo cá nhân, hoặc thương hiệu muốn khẳng định cái tôi khác biệt. Điển hình như:

• Website nghệ sĩ, portfolio cá nhân với nội dung nhiều hình ảnh và typography nặng.
  
  
• Thương hiệu sáng tạo muốn phá vỡ mọi khuôn mẫu (studio thiết kế, artist brand).
  
  
• Dự án muốn gây ấn tượng tức thì, khắc sâu vào tâm trí người dùng.

Khi nào nên tránh Brutalism

Ngược lại, Brutalism không phù hợp với:

• Dịch vụ số, SaaS, e-commerce cần UX dễ sử dụng và truy cập mức cao.
  
  
• Website chính thống, ngành tài chính – giáo dục – y tế, khi người dùng cần sự tin tưởng và trải nghiệm thân thiện.
  
  
• Các nền tảng yêu cầu tính ổn định và toàn vẹn thiết kế theo thời gian.

Gợi ý điều chỉnh: Soft Brutalism

Nếu bạn yêu phong cách Brutalism nhưng lo ngại UX bị ảnh hưởng, bạn hãy thử Soft Brutalism giữ tinh thần thô mộc, font lớn, layout phá cách, nhưng bù lại:

• Thêm spacing hợp lý, khung lưới nhẹ,
  
  
• Chỉnh sắc độ màu và tương phản để dễ đọc,
  
  
• Dùng micro-interaction và dẫn hướng giảm bớt sự hoang dại.

Kết quả là giao diện vẫn giữ cá tính táo bạo, nhưng không mất khả năng sử dụng và sự chuyên nghiệp.

4 Đặc điểm của phong cách Brutalist UI

Phong cách Brutalist UI không dành cho số đông, nếu bạn đang tìm một hướng đi táo bạo, sẵn sàng gây chấn động thị giác và để lại dấu ấn mạnh mẽ cho thương hiệu, hãy bắt đầu từ việc hiểu rõ 4 đặc điểm then chốt sau của brutalism design.

Layout phi truyền thống, phá lưới

Brutalism không tuân theo bất kỳ nguyên tắc lưới nào và đó là điểm mạnh của nó. Layout phá cách, phi logic theo tiêu chuẩn truyền thống giúp giao diện trở nên “độc bản”. Không còn những căn chỉnh hoàn hảo, không còn lưới 12 cột hay trục đối xứng nhàm chán, Brutalism UI chọn sự hỗn loạn có chủ đích.

Điều này tạo nên một không gian thị giác gây sốc nhưng thu hút. Người dùng không thể lướt qua mà không “giật mình”. Chính sự phá vỡ này giúp Brutalism design khơi gợi cảm xúc mãnh liệt và truyền tải rõ ràng cá tính thương hiệu.

Nếu bạn muốn thoát khỏi cái bóng “an toàn” và định nghĩa lại trải nghiệm, layout brutalism graphic design chính là tuyên ngôn thiết kế bạn đang tìm kiếm.

Ví dụ:

Trang web sosweb sử dụng layout phá cách: các thành phần đè lên nhau, không theo hàng cột, nhưng vẫn có sự nhấn nhá trực quan giúp truyền tải cá tính độc lập của sản phẩm blockchain phi tập trung.

Typography to, đậm, dễ gây ấn tượng

Font chữ trong Brutalist UI không chỉ là yếu tố thị giác nó là vũ khí truyền thông mạnh mẽ. Brutalism design chuộng những kiểu chữ to bản, bold mạnh, và thiếu tinh chỉnh. Không serif, không bo góc, không bóng bẩy chỉ có sự thô ráp, trực diện và gây ám ảnh thị giác.

Typography trở thành điểm neo thu hút đầu tiên. Nó buộc người dùng phải chú ý, phải đọc, phải cảm. Điều đó lý giải vì sao Brutalism graphic design được ưa chuộng trong các dự án quảng bá sự kiện nghệ thuật, thời trang hoặc thương hiệu mang phong cách “rebel”.

Ví dụ:

Trang Bloom sử dụng chữ đậm toàn trang, cỡ siêu lớn với font không chân, kết hợp cùng thông điệp thương hiệu rõ ràng: “We design impact.”

Màu sắc táo bạo, tương phản mạnh

Brutalist UI không sợ phá vỡ nguyên tắc màu sắc truyền thống. Cặp màu tương phản mạnh như đen – neon, đỏ – vàng chanh, tím – xanh điện thường được kết hợp để tạo nên cảm giác điện giật thị giác.

Phong cách này khai thác cảm xúc bằng màu sắc từ sự khó chịu đến kích thích, từ nổi loạn đến hoài cổ. Màu sắc không đơn thuần để làm đẹp, mà là để khơi gợi phản ứng.

Ví dụ:

Website nue.studio sử dụng bảng màu neon và nền đen đậm chất brutalism design tạo cảm giác như bạn vừa bước vào một bữa tiệc nghệ thuật thập niên 80.

Giao diện đôi khi khó dùng nhưng lại tạo điểm nhấn khác biệt

Một trong những điểm gây tranh cãi của brutalism graphic design chính là giao diện không thân thiện với người dùng truyền thống. Nhưng chính điều đó lại trở thành tuyên ngôn – tôi không làm ra cái này để làm hài lòng số đông, mà để khơi dậy trí tò mò và sự tương tác chủ động.

Điều này không có nghĩa là bạn phá UX đến mức gây khó chịu, mà là có chủ đích "tạo sự lệch pha" để người dùng suy nghĩ, khám phá.

Ví dụ:

Trang Yale School of Art từ lâu đã trở thành tượng đài brutalism với thiết kế rối mắt, gần như phản UX truyền thống, nhưng vẫn tạo dấu ấn sâu sắc trong cộng đồng thiết kế toàn cầu.

Brutalism không phải để chiều lòng tất cả nó tồn tại để khuấy động, để làm khác, để tạo ấn tượng sâu sắc đối với người dùng.

Xu hướng tương lai và những rủi ro của Brutalism

Brutalism là xu hướng bền vững hay chỉ là phản ứng tạm thời?

Brutalism với những thiết kế góc cạnh, táo bạo, đi ngược chuẩn mực không đơn thuần chỉ là một trào lưu nổi loạn. Nó phản ánh khát vọng chân thật, thô mộc giữa thời đại thiết kế phẳng hóa, công thức hóa. Trong thời điểm người dùng đang bị “bội thực” với những giao diện giống nhau như đúc khuôn, Brutalism graphic design xuất hiện như một cú tát thức tỉnh.

Tuy nhiên, cũng cần thẳng thắn nhìn nhận: Brutalism design hiện tại vẫn chủ yếu phục vụ cho các website nghệ thuật, cá nhân hóa hoặc thương hiệu "ngách", nơi sự khác biệt là giá trị cốt lõi. Việc áp dụng đại trà vào các website thương mại điện tử, SaaS hay nền tảng tài chính vẫn gặp nhiều rào cản về UX.

Vậy brutalism là gì xu hướng cách mạng dài hơi hay phản ứng ngắn hạn? Câu trả lời nằm ở việc ngành thiết kế có dám đón nhận sự thô ráp để tạo nên chuẩn mực mới hay không.

Các biến thể hiện đại: Soft Brutalism, Post-Brutalism

Brutalism không đứng yên. Những biến thể như Soft Brutalism và Post-Brutalism đang từng bước định hình tương lai của phong cách này:

• Soft Brutalism: Giữ nguyên sự thô ráp, góc cạnh trong bố cục và typography, nhưng pha trộn thêm màu sắc dễ chịu, bo tròn góc và animation nhẹ nhàng. Đây là biến thể lý tưởng cho các thương hiệu muốn giữ chất nổi loạn nhưng vẫn đảm bảo tính thẩm mỹ thân thiện.
  
  
• Post-Brutalism: Kết hợp triết lý brutalism với UX hiện đại, ưu tiên tính khả dụng nhưng vẫn duy trì cảm giác “dở dang” đầy nghệ thuật. Một số website portfolio, landing page sáng tạo hiện nay đã áp dụng phong cách này như một cú twist thiết kế.

Những biến thể này chứng minh rằng brutalism design không phải lối mòn một chiều, mà là không gian thử nghiệm linh hoạt, mở ra nhiều hướng ứng dụng đa dạng hơn cho tương lai.

Dự đoán tương lai: tính ứng dụng và vai trò trong thiết kế sáng tạo

Brutalism đang dần thoát khỏi vai trò “chơi ngông” và được nhìn nhận như một tuyên ngôn sáng tạo. Trong thế giới thiết kế ngày càng đồng hóa, brutalism là vũ khí để thương hiệu:

• Định vị cá tính rõ ràng
  
  
• Thu hút nhóm khách hàng yêu nghệ thuật, thích sự khác biệt
  
  
• Tạo điểm dừng thị giác mạnh trong các chiến dịch truyền thông

Sự trỗi dậy của Gen Z – thế hệ đề cao tính độc bản và chống lại mọi sự sáo mòn cũng chính là lực đẩy để phong cách này được đón nhận rộng rãi hơn trong các lĩnh vực sáng tạo, từ thiết kế website, graphic design đến UX/UI.

Rủi ro khi sử dụng phong cách Brutalism

Bên cạnh hào quang sáng tạo, Brutalism cũng đi kèm nhiều rủi ro hiện hữu:

• Tính khả dụng thấp: Thiết kế quá thô hoặc cấu trúc phá lưới có thể gây rối mắt, khiến người dùng khó tương tác, đặc biệt trên mobile.
  
  
• Tạo cảm giác “nửa vời” nếu không xử lý khéo léo: Brutalism không có nghĩa là “cẩu thả” nếu thiếu chủ ý thiết kế, giao diện có thể trở nên kém chuyên nghiệp.
  
  
• Khó áp dụng vào các lĩnh vực đòi hỏi tính nghiêm túc cao: Các ngành như y tế, tài chính, luật thường yêu cầu UI thân thiện, logic điều mà brutalism graphic design không phải lúc nào cũng đảm bảo.

Brutalism không dành cho số đông, nhưng nếu được ứng dụng đúng bối cảnh, đúng đối tượng, nó sẽ giúp thương hiệu ghi dấu mạnh mẽ, tạo nên trải nghiệm không thể bị sao chép.

Kết luận

Brutalism không phải dành cho tất cả, nhưng chắc chắn sẽ khiến bạn phải nhìn lại mọi giới hạn trong tư duy thiết kế. Giữa biển lớn của những thiết kế an toàn và lặp lại, Brutalism giống như một con sóng ngược táo bạo, nổi loạn, nhưng đầy cảm hứng.

Dù bạn ứng dụng phong cách này toàn phần hay chỉ chắt lọc vài chi tiết, Brutalism graphic design vẫn là công cụ đắc lực để khơi nguồn sáng tạo và gây ấn tượng mạnh mẽ trong mắt người dùng. Đừng ngại phá vỡ quy tắc đó có thể là cách duy nhất để tạo nên một dấu ấn độc bản!

‍